Konut satın alınabilirlik endeksi azaldı

Konut Satın Alınabilirlik Endeksi; 65,2 Puan Seviyesinden 50,1 Puana Gerileyerek %23 Oranında Azaldı

Gayrimenkul değerlemede dijital teknolojilerin gelişmiş olanaklarını kullanan
Endeksa, konut fiyatları, hane halkı geliri, kredi faiz oranları ve kredi taksit
tutarlarını göz önünde bulundurarak hazırladığı Türkiye geneli için Endeksa
Konut Satın Alınabilirlik Endeksini ve her ay TÜİK’in enflasyon oranlarına göre
hazırladığı konut fiyatlarındaki gerçek değer değişimlerini yayınladı. Rapora
göre, Türkiye genelinde Ağustos 2023 sonu itibarıyla konut satış fiyatları bir
önceki aya göre %7, bir önceki yılın aynı ayına göre %110 artarken, ortalama 2
Milyon 859 Bin 610 TL seviyesine ulaştı. 2023 yılı Ocak – Ağustos ayları
arasında, konut satın alınabilirlik endeksi ise; 65,2 seviyesinden 50,1

seviyesine gerileyerek %23 oranında azaldı.

Yapay zekâ ve büyük veri analizi yöntemlerini kullanarak gayrimenkul değer
hesabında güvenilir sonuçlara ulaşan Endeksa’nın açıkladığı konut satın alınabilirlik
endeksi, ortalama bir gelir varsayılarak konut satın alabilme kabiliyetini hesaplamayı
hedefliyor. Endeks hazırlarken dikkate alınan değişkenler arasında;  Endeksa konut
değer ve trend verileri,  kredi faiz oranları, Merkez Bankası verileri, hane halkı gelir
verileri, TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması verileri bulunuyor. 1
Konut satın alınabilirliği endeksi 65,2 baz puan seviyesinden 50,1 baz puan
seviyesine geriledi

Endeksa verilerine göre Türkiye ortalama konut satış değerine ulaşılmıştır. Hane
halkının çekeceği kredi ortalama konut satış değerine göre hesaplanmıştır. Kredi faiz
oranları için Merkez Bankası verileri kullanılmıştır. Bu verilerle kullanıcının taşınmazın
tamamını krediyle aldığı varsayılarak kredi taksiti hesaplanmıştır. Hane gelirleri için
TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması verileri kullanılmıştır. 2022 ve 2023 yılı
henüz yayınlanmadığı için asgari ücretteki artış oranlarına göre güncelleme
yapılmıştır. (Yılbaşı ve yıl ortasında gelen artışlar zamansal açıdan dikkate
alınmıştır). Aylık taksit ödemesini, aylık ortalama hane gelirine bölüp 100 ile
çarpılmasıyla Gelirin Taksitteki Payı(%) verisine ulaşılmıştır. Ulaşılan bu veride 2019
Ocak Ayı=100 kabul edilerek Endeks oluşturulmuştur.2023 yılı Ocak – Ağustos ayları
arasında, konut satın alınabilirlik endeksi 65,2 baz puan seviyesinden 50,1 baz puan
seviyesine gerileyerek %23 oranında azaldı. 2023 Ağustos ayı ile bir önceki yılın aynı
ayı karşılaştırıldığında, 2022 Ağustos ayında 58,6 puan olarak kaydedilen konut satın
alınabilirlik endeksi 2023 Ağustos ayında 50,1 puan seviyesinde kaydedilerek %14
oranında azaldı.

Türkiye’de konut satış ortalaması 2 Milyon 859 Bin 610 TL oldu
1 Konut satın alınabilirlik endeksinin artış göstermesi, endeks değerinin 100 puan üzerinde kaydedilmesidir. Endeksin 100 puan
üzerinde olması, ilgili dönemde baz döneme göre hanenin alım gücü ve taksit ödeme gücünde görülen artış ile doğru orantılıdır.
Konut satın alma endeksinde azalma kaydedilmesi, endeks değerinin 100 puan altında kaydedilmesidir. Endeksin 100 puan
altında olması, ilgili dönemde baz döneme göre göre hanenin alım gücü ve taksit ödeme gücünde görülen azalma ile doğru
orantılıdır.

Endeksa verilerine göre, Türkiye genelinde Ağustos 2023 sonu itibarıyla konut satış
fiyatları bir önceki aya göre %7, bir önceki yılın aynı ayına göre %110 artarak
ortalama 2 Milyon 859 Bin 610 TL seviyesine ulaştı.  Konut değerlerinde düzenli
olarak artış görülürken, Aralık 2022’de ve Temmuz 2023’te asgari ücrete zam
yapılması ile ortalama hane halkı gelir seviyesinde de yükselme yaşandı. Ocak 2023
sonunda konut satın alınabilirlik endeksinde 18,5 puanlık bir yükselme kaydedildi.
2023 yılı içerisinde ilerleyen aylarda ocak ayındaki yükselmenin korunamadığı ve
konut satın alınabilirlik endeksinin Ocak 2023 döneminde 65,2 seviyesinde
kaydedilirken Ağustos 2023 döneminde 50,1 seviyesine gerilediği görüldü. Konut
satın alınabilirlik endeksi incelendiği zaman, 2023 yılı Ocak – Ağustos ayları arasında
%23, 2023 Ağustos ayı ile bir önceki yılın aynı ayı arasında %14 düşüş görülüyor.
Pandemi öncesi dönem ile karşılaştırıldığı zaman, asgari ücretin zamlandığı
dönemler dışında, konut satın alınabilirlik endeksinin düşüşte olduğu
gözlemlenmektedir.

Avrupa’ya talep hızla büyüyor!
Pandemi döneminin sona ermesinden itibaren Türk vatandaşları yurt dışında konut
alımına yöneldi. TÜİK verilerine göre 2020 yılında 35 bin 184 Türk vatandaşı yurt
dışından konut satın alırken 2021 yılında 45 bin 789 kişi yurt dışından konut satın
aldı ve yurt dışından konut satın alma oranı bir yıl içerisinde %30 oranında arttı.
Yatırım ve yüksek kira getirisi amaçlarının yanında Avrupa Birliği ülkelerinde serbest
dolaşım hakkı tanıması sebebiyle Türk vatandaşları tarafından konut satın almak
amacıyla en fazla tercih edilen ülkelerin başında Yunanistan, Portekiz ve Malta
geliyor.

Verileri değerlendiren Endeksa.com Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem
Öğüt, “Rapora göre, Türkiye genelinde Ağustos 2023 sonu itibarıyla konut satış
fiyatları bir önceki aya göre %7, bir önceki yılın aynı ayına göre %110 artış gösteriyor.
Ancak asgari ücretin zamlandığı dönemler dışında, konut satışlarının düşüşte
olduğunu gözlemliyoruz. Konut Satın Alınabilirlik Endeksindeki düşüşün nedeni
öncelikli olarak kredi kullanılamamasının büyük etkisine de bağlı olarak alım gücünün
düşmesi diyebiliriz. İkincil olarak ise döviz kurundaki dalgalanmaya bağlı olarak,
inşaat maliyetlerinin artması ve bunun sonucunda konut üretiminin arz talep
dengesinin sağlanamaması olarak yorumlanabilir.

Endeks verilerini incelendiğimizde, Ocak 2021 – Ocak 2022 dönemi arasında endeks
değerinde düşüş görülüyor, Ocak 2021’de 7,4 olarak kaydedilen dolar kurunun Ocak
2022’de 13,4 olarak kaydedilmesi konut satın alınabilirlik endeksi ve döviz kuru
arasındaki ters orantılı ilişkiyi açıklar nitelikte. Ulusal ve uluslararası çapta incelendiği
zaman konut fiyat endeksinde görülen dalgalanmaların alım gücü, enflasyon oranları
ve inşaat maliyetlerinin etkisi devam ediyor. İnşaat maaliyet endeksi, malzeme
endeksi gibi farklı parametreler katıldığı zaman konut fiyatlarında görülen artış
sonucunda artan enflasyonun konut fiyatları üzerinde yaptığı baskının etkileri ağustos
ayı verilerinde de hissediliyor.” şeklinde konuştu.