Kadın hakları teması ile ortaya çıkan 8 Mart Dünya Kadınlar Günü, tüm dünyada ve ülkemizde her sene büyük bir umut ve coşkuyla anılmaktadır.
Geçmişten günümüze ışık tutan Kadınlar Günü'nün önemi yıllar öncesi çok büyük yankı bulan Amerika'da yaşanan bir kadın direnişine dayanıyor.Dokuma fabrikasında yaşanan olaylarda 40.000 kadın işçi direnişi bu önemli günü kazanılmasında en önemli rolü oynuyor.Birleşmiş Milletler tarafından 1977 yılından itibaren kutlanan 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü'nün geçmişi ise daha eskiye dayanmaktadır.
İşte Dünya Emekçi Kadınlar Günü tarihçesi! 8 mart dünya kadınlar günü önemi! Clara Zetkin kimdir? Sorusunun cevabı haberimizde...
8 MART DÜNYA KADINLAR GÜNÜ NASIL ORTAYA ÇIKTI?
8 Mart 1857 tarihinde ABD'nin New York kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda 120 kadın işçi can verdi. İşçilerin cenaze törenine 10.000'i aşkın kişi katıldı.
26 - 27 Ağustos 1910 tarihinde Danimarka'nın Kopenhag kentinde 2. Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısında Almanya Sosyal Demokrat Partisi önderlerinden Clara Zetkin, 8 Mart 1857 tarihindeki tekstil fabrikası yangınında ölen kadın işçiler anısına 8 Mart'ın "Internationaler Frauentag" (International Women's Day - Dünya Kadınlar Günü) olarak anılması önerisini getirdi ve öneri oybirliğiyle kabul edildi.
İlk yıllarda belli bir tarih saptanmamıştı fakat her zaman ilkbaharda anılıyordu. Tarihin 8 Mart olarak saptanışı Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir Lenin'in önerisiyle 1921'de Moskova'da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı'nda gerçekleşti. Adı da "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" olarak belirlendi.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak anılmasını kabul etti.
Bununla birlikte Birleşmiş Milletler'in resmi internet sayfasında, günün tarihine ilişkin bölümde kutlamanın New York'ta ölen kadın işçilerin anısına yapıldığı yazılmamıştır.
TÜRKİYE'DE KADINLAR GÜNÜ NE ZAMAN KUTLANMAYA BAŞLANDI?
Türkiye'de 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında "Emekçi Kadınlar Günü" olarak kutlanmaya başlandı.
"Birleşmiş Milletler Kadınlar On Yılı" programından Türkiye'nin de etkilenmesiyle, 1975 yılında "Türkiye 1975 Kadın Yılı" kongresi yapıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra cunta yönetimi tarafından dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılmasına izin verilmedi. 1984'ten itibaren her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" kutlanmaya devam edilmektedir.
CLARA ZETKİN KİMDİR?
Alman kadın siyasetçi. Alman sosyal demokrat hareketinin önderlerindendir.
5 Temmuz 1857’de Saksonya’da, Wiederau’da doğdu, 20 Haziran 1933’te Moskova yakınlarındaki Arkhangelskoye’de öldü. Bir köy öğretmeninin kızıydı. Leipzig Kız Öğretmen Okulu’nda öğrenim görürken, Almanya Sosyal Demokrat Partisi’ne (SPD) katıldı. Partiye girerken ilişkiye geçtiği Rus göçmenlerinden Ossip Zetkin ile evlendi.
1878’de Bismarck tarafından çıkarılan Sosyal Demokrasi’nin Tahriklerine Karşı Genel Savunma Yasası ile Sosyalist Kuruluşlar, Sendikalar ve Sosyalist yayınların yasaklanması üzerine yurt dışına çıkmak zorunda kalan Zetkin, 1882’den sonra Zürich’te yayımlanan Sosyal Demokratlar’ın yasadışı organı Der Sozialdemokrat’ın basım ve dağıtımında görev aldı. 1889’da düzenleyicileri arasında yer aldığı II.En-ternasyonal’in kuruluş kongresine devrimci mücadelede kadının rolü üzerine bir bildiri sundu. 1890’da sosyalistlere karşı yasanın yürürlükten kalkması üzerine Almanya’ya döndü ve Stuttgart’ta 1892’den başlayarak, sosyalist kadın gazetesi Die Gleicbheit’m (Eşitlik) yayın yönetmenliğini yaptı. Emekçi kadınlar arasında propaganda çalışmalarına katıldı. 1907’de Uluslararası Sosyalist Kadınlar Kongresi’nin kurucuları arasında yer aldı ve sekreterliğe seçildi. 1910 Kopenhag Kongresi’nde, Zetkin’in önerisiyle, 8 Mart, Uluslararası Kadın Günü olarak ilan edildi.
I. Dünya Savaşı başlayınca, SPD yönetimi ile Zetkin’in dahil olduğu partinin sol kanadı arasında savaşa karşı tutum konusundaki anlaşmazlık keskinleşmeye başladı. Zetkin, İsviçre’nin Bern kentinde, savaşa karşı Uluslararası Sosyalist Kadınlar Kongresi’ nin örgütlenmesi çalışmalarına katıldıktan sonra döndüğü Almanya’da bir süre tutuklu kaldı. Savaş aleyhtarı propagandası nedeniyle, parti yönetimi tarafından, Die Gleichheit’teki yönetmenlik görevinden alındı. Bunun üzerine Leipzig’e giderek, Leipziger Volkszeitung’un (Leipzig Halk Gazetesi) kadın ekini yönetmeye başladı. 1916’da R. Luxemburg, Kari Liebknecht ve Mehring ile birlikte, daha sonra Almanya Komünist Partisi’ne (AKP) dönüşecek olan Spartakus Birliği’nin kurulmasında rol oynadı. 1917’de kurulan Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi’nin ve 1919’da da AKP’nin merkez komitelerinde görev aldı.
1921’de III. Enternasyonalin (Komintern) Yürütme Komitesi’ne ve Komintern’in Uluslararası Kadın Sekreteryası Başkanlığına getirilen Zetkin, 1920’den sonra da sürekli olarak Reichstag’a (meclis) seçildi. Ağustos 1932’de, Reichstag’da en yaşlı üye sıfatıyla, faşist tehlikeye karşı işçi cephesinin gerekliliğini vurgulayan konuşmasını yaptıktan bir yıl sonra Moskova’da öldü.
• YAPITLAR (başlıca): Zar Frage des Frauenvıahlrechts, 1907, (“Kadınların Seçme ve Seçilme Hakkı Sorunu Üzerine”); Kari Marx und Marx’ın Yaşamı ve Yapıtları”); Um Rosa Luxemhurgs Stellung zur russischen Revolution, 1922, (“Rosa Luxem-burg’un Rus Devrimi’ne Karşı Tutumu”)\Trotzkis Ver-bannung und die Sozialdemokratie, 1928, (“Troçki’nin Sürgün Edilmesi ve Sosyal Demokrasi”); Ausgewaehlte Reden und Schriften, (ö.s.), 3 cilt, 1957-1960, (“Seçme Konuşmalar ve Yazılar”).
8 Mart 1857 tarihinde ABD'nin New York kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda 120 kadın işçi can verdi. İşçilerin cenaze törenine 10.000'i aşkın kişi katıldı.
26 - 27 Ağustos 1910 tarihinde Danimarka'nın Kopenhag kentinde 2. Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısında Almanya Sosyal Demokrat Partisi önderlerinden Clara Zetkin, 8 Mart 1857 tarihindeki tekstil fabrikası yangınında ölen kadın işçiler anısına 8 Mart'ın "Internationaler Frauentag" (International Women's Day - Dünya Kadınlar Günü) olarak anılması önerisini getirdi ve öneri oybirliğiyle kabul edildi.
İlk yıllarda belli bir tarih saptanmamıştı fakat her zaman ilkbaharda anılıyordu. Tarihin 8 Mart olarak saptanışı Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir Lenin'in önerisiyle 1921'de Moskova'da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı'nda gerçekleşti. Adı da "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" olarak belirlendi.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak anılmasını kabul etti.
Bununla birlikte Birleşmiş Milletler'in resmi internet sayfasında, günün tarihine ilişkin bölümde kutlamanın New York'ta ölen kadın işçilerin anısına yapıldığı yazılmamıştır.
TÜRKİYE'DE KADINLAR GÜNÜ NE ZAMAN KUTLANMAYA BAŞLANDI?
Türkiye'de 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında "Emekçi Kadınlar Günü" olarak kutlanmaya başlandı.
"Birleşmiş Milletler Kadınlar On Yılı" programından Türkiye'nin de etkilenmesiyle, 1975 yılında "Türkiye 1975 Kadın Yılı" kongresi yapıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra cunta yönetimi tarafından dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılmasına izin verilmedi. 1984'ten itibaren her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" kutlanmaya devam edilmektedir.
CLARA ZETKİN KİMDİR?
Alman kadın siyasetçi. Alman sosyal demokrat hareketinin önderlerindendir.
5 Temmuz 1857’de Saksonya’da, Wiederau’da doğdu, 20 Haziran 1933’te Moskova yakınlarındaki Arkhangelskoye’de öldü. Bir köy öğretmeninin kızıydı. Leipzig Kız Öğretmen Okulu’nda öğrenim görürken, Almanya Sosyal Demokrat Partisi’ne (SPD) katıldı. Partiye girerken ilişkiye geçtiği Rus göçmenlerinden Ossip Zetkin ile evlendi.
1878’de Bismarck tarafından çıkarılan Sosyal Demokrasi’nin Tahriklerine Karşı Genel Savunma Yasası ile Sosyalist Kuruluşlar, Sendikalar ve Sosyalist yayınların yasaklanması üzerine yurt dışına çıkmak zorunda kalan Zetkin, 1882’den sonra Zürich’te yayımlanan Sosyal Demokratlar’ın yasadışı organı Der Sozialdemokrat’ın basım ve dağıtımında görev aldı. 1889’da düzenleyicileri arasında yer aldığı II.En-ternasyonal’in kuruluş kongresine devrimci mücadelede kadının rolü üzerine bir bildiri sundu. 1890’da sosyalistlere karşı yasanın yürürlükten kalkması üzerine Almanya’ya döndü ve Stuttgart’ta 1892’den başlayarak, sosyalist kadın gazetesi Die Gleicbheit’m (Eşitlik) yayın yönetmenliğini yaptı. Emekçi kadınlar arasında propaganda çalışmalarına katıldı. 1907’de Uluslararası Sosyalist Kadınlar Kongresi’nin kurucuları arasında yer aldı ve sekreterliğe seçildi. 1910 Kopenhag Kongresi’nde, Zetkin’in önerisiyle, 8 Mart, Uluslararası Kadın Günü olarak ilan edildi.
I. Dünya Savaşı başlayınca, SPD yönetimi ile Zetkin’in dahil olduğu partinin sol kanadı arasında savaşa karşı tutum konusundaki anlaşmazlık keskinleşmeye başladı. Zetkin, İsviçre’nin Bern kentinde, savaşa karşı Uluslararası Sosyalist Kadınlar Kongresi’ nin örgütlenmesi çalışmalarına katıldıktan sonra döndüğü Almanya’da bir süre tutuklu kaldı. Savaş aleyhtarı propagandası nedeniyle, parti yönetimi tarafından, Die Gleichheit’teki yönetmenlik görevinden alındı. Bunun üzerine Leipzig’e giderek, Leipziger Volkszeitung’un (Leipzig Halk Gazetesi) kadın ekini yönetmeye başladı. 1916’da R. Luxemburg, Kari Liebknecht ve Mehring ile birlikte, daha sonra Almanya Komünist Partisi’ne (AKP) dönüşecek olan Spartakus Birliği’nin kurulmasında rol oynadı. 1917’de kurulan Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi’nin ve 1919’da da AKP’nin merkez komitelerinde görev aldı.
1921’de III. Enternasyonalin (Komintern) Yürütme Komitesi’ne ve Komintern’in Uluslararası Kadın Sekreteryası Başkanlığına getirilen Zetkin, 1920’den sonra da sürekli olarak Reichstag’a (meclis) seçildi. Ağustos 1932’de, Reichstag’da en yaşlı üye sıfatıyla, faşist tehlikeye karşı işçi cephesinin gerekliliğini vurgulayan konuşmasını yaptıktan bir yıl sonra Moskova’da öldü.
• YAPITLAR (başlıca): Zar Frage des Frauenvıahlrechts, 1907, (“Kadınların Seçme ve Seçilme Hakkı Sorunu Üzerine”); Kari Marx und Marx’ın Yaşamı ve Yapıtları”); Um Rosa Luxemhurgs Stellung zur russischen Revolution, 1922, (“Rosa Luxem-burg’un Rus Devrimi’ne Karşı Tutumu”)\Trotzkis Ver-bannung und die Sozialdemokratie, 1928, (“Troçki’nin Sürgün Edilmesi ve Sosyal Demokrasi”); Ausgewaehlte Reden und Schriften, (ö.s.), 3 cilt, 1957-1960, (“Seçme Konuşmalar ve Yazılar”).
